Бир оятнинг тўғри талқини

Ислом умматини залолат йўлига бошлаётган “Ҳизб ут-таҳрир” сиёсий гуруҳининг раҳнамолари ўзларининг ботил ғояларини далил билан қўллаб-қувватлаш учун Қуръони карим ва ҳадиси шарифларни нотўғри талқин қилишади.

Жумладан, “Ҳизб ут-таҳрир” нашрларидан бири бўлган “Сиёсий фикрлар” китобида, “Ҳизб ут-таҳрир”ни ташкил этиш, аслида, Ислом умматига Қуръони каримнинг Оли Имрон сураси 104-оятининг қатъий талаби билан фарз деб, даъво қилишади.

وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ

“Сизлардан яхшиликка даъват этадиган, амри маъруф ва наҳий мункар ишларини олиб борадиган (бир) уммат бўлсин!”

       Мазкур оятда келган “Уммат” лафзи, жамоат маъносида келган бўлиб, “Ҳизб ут-таҳрир” раҳнамолари ўзларига нисбат беришади. Оятда мажҳул (номаълум) сийғада “бир уммат” дейилган, уша уммат бизмиз дейишади. Ваҳоланки, Ҳизб ут-таҳрир фирқаси ҳаммага маълум бўлган сиёсий радикал жамоа. Ушбу оят нозил бўлганига 1400 йил бўлган, бу адашган фирқанинг ташкил этилганига ҳали 100 йил ҳам бўлгани йўқ. Улар бу оят айнан бизга нозил бўлган, дея ноҳақ даъво қилишади. 

        Демак, уларнинг даъвоси рост бўлса 1400 йил давомида Ислом уммати бу оятга амал қилмай “Ҳизб ут-таҳрир” жамоасини ташкил топишини кутиб ётган эканда! Қолаверса, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам даврида ҳам, саҳобалар даврида ҳам, кейинроқ, уммавийлару аббосийлар даврида ҳам, қўйингки, усмонийлар даврида ҳам, ҳеч бир замонда мусулмон олимлар тарафидан ушбу оятга амал қилиш мақсадида, алоҳида бир жамоа тузилиб, унга амир сайлаш масаласи кўтарилмаган.

        Тафсир китобларига назар ташлар эканмиз, муфассирлар бу оятни қуйидагича тафсир қилишган:

Имом Табарий ўзининг “Тафсири Табарий” асарида мазкур оят хусусида Заҳҳокдан: “Улар (уша ояда зикри келган жамоа) Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг хос саҳобалари, хос ровийларидир” деб ривоят қилган. 

Бу оят, ровийлар томонидан ривоят қилинган саҳиҳ ҳадислар орқали тафсир қилинган. Оят тафсирларини жамлаб умумий таҳлил қилиб айтиш мумкинки, саҳоба ва ровийлардан иборат бўлган, Ислом умматининг илм аҳлидан бўлган хос даъватчилари, ҳамда уларнинг давомчиси бўлган уламолар жамоаси.  Кўриниб турибдики, ўтмишда ўтган салафи солиҳларимиз оятдаги “Уммат” лафзини келажакда пайдо бўлиши мумкин бўлган ботил фирқаларнинг бирортасига нисбат бермаган. 

Хулоса қилиб айтиш мумкинки, “Ҳизб ут-таҳрир” каби адашган фирқалар ўзларининг жирканч ғояларини кенг ёйиш мақсадида Қуръони карим ва ҳадиси шарифларни нотўғри талқин қилиш орқали ёлғон даъво билан чиқмоқдалар. Уларнинг ботил даъволарига қарши чиқиб, Ислом умматини бу хавфдан огоҳлантириш, ҳар бир илм аҳли зиммасидаги долзарб вазифадир.   

Улжаев Умарали - Имом Термизий халқаро илмий тадқиқот маркази илмий ходими